Uşaqların böyümə və inkişaf mərhələləri, valideynlər üçün olduqca vacib bir məsələdir. Uşağın sağlam böyüməsi və inkişafı üçün müxtəlif faktorlar nəzərə alınmalıdır. Bu məqalədə uşaqlarda boy artımı, çəkinin artması, emosional inkişaf, inkişaf geriliyi və yaradıcı-bədii inkişaf haqqında məlumat verəcəyik.
Uşaqların sağlam və balanslı qidalanması onların boy artımında mühüm rol oynayır.
Uşaqlarda boy artımı genetika, qidalanma, fiziki fəaliyyət və sağlamlıq vəziyyətindən asılıdır. Genetika, uşağın boy potensialını müəyyən edən əsas amillərdən biridir, lakin düzgün qidalanma və fiziki fəaliyyət də mühüm rol oynayır.
Uşaqların düzgün qidalanması, onların boy artımını dəstəkləyir. Kalsium, protein, D vitamini və digər qidalandırıcı maddələr uşağın sümük inkişafı üçün vacibdir. Süd məhsulları, ət, balıq, meyvə və tərəvəzlər uşaqların rasionunda mütləq yer almalıdır.
Fiziki fəaliyyət uşaqların ümumi inkişafı və boy artımı üçün əhəmiyyətlidir. Uşaqların açıq havada oynaması, idman növləri ilə məşğul olması, sümük və əzələlərin güclənməsinə kömək edir.
Süd və süd məhsulları (qatıq, pendir, kəsmik) kalsium və D vitamini ilə zəngindir. Kalsium sümüklərin güclənməsi və sağlam inkişafı üçün vacibdir.
Protein böyümə və toxuma təmirində əhəmiyyətli rol oynayır. Ət, balıq, toyuq, yumurta, paxlalılar və qoz-fındıq yaxşı protein mənbələridir.
Meyvə və tərəvəzlər vitamin, mineral və lif baxımından zəngindir. Xüsusilə A, C və K vitaminləri boy artımına kömək edir.Kök, ispanaq, brokoli, sitrus meyvələri və giləmeyvələr uşaqların qidalanmasında olmalıdır.
Tam taxıllar enerji mənbəyidir və uşaqların qidalanmasında vacib yer tutur. Yulaf, qəhvəyi düyü, tam buğda çörəyi və makaronlar uşaqlar üçün ideal seçimlərdir.
D vitamini kalsiumun sümüklərə absorbe olunmasına kömək edir. Günəş işığı ilə yanaşı, yağlı balıq (somon, tuna), yumurta sarısı və d vitamini ilə zənginləşdirilmiş qidalar D vitamini mənbələridir.
Uşaqların kifayət qədər su içməsi, onların ümumi sağlamlığı və böyüməsi üçün vacibdir. Gün ərzində kifayət qədər su və təbii meyvə şirələri içilməsi tövsiyə olunur.
Uşaqların qidalanması balanslı və müxtəlif olmalıdır. Hər bir yeməkdə protein, karbohidrat və yağ balansını qorumaq vacibdir. Uşaqların fast food və hazır qidalardan uzaq durması, təbii və evdə hazırlanan qidalarla bəslənməsi məsləhətdir.
Fiziki fəaliyyət uşaqların sağlam inkişafı üçün çox vacibdir. Uşaqların açıq havada oynaması, idman növləri ilə məşğul olması (üzgüçülük, futbol, basketbol) onların boy artımına müsbət təsir edir.
Uşaqların kifayət qədər yuxu alması, onların böyümə hormonu ifrazını artırır. Məktəb yaşındakı uşaqlar üçün gündə 9-11 saat yuxu məsləhət görülür.
Stress uşaqların böyüməsinə mənfi təsir göstərə bilər. Uşaqların stressdən uzaq, rahat və sevgi dolu mühitdə böyüməsi vacibdir.
Uşaqların mütəmadi olaraq həkim tərəfindən yoxlanılması və böyümə göstəricilərinin izlənməsi vacibdir. Hər hansı bir inkişaf geriliyi və ya sağlamlıq problemi erkən diaqnoz edilib, müvafiq tədbirlər görülə bilər.
Uşaqlarda çəki və boy artımı bir-birini tamamlayan proseslərdir. Düzgün qidalanma və fiziki fəaliyyət uşaqların həm çəkisinin, həm də boyunun sağlam şəkildə artmasını təmin edir.
Çəkinin artması uşağın enerji balansı ilə bağlıdır. Uşaqların rasionunda balanslı qida qəbulu onların çəkisinin normal artımını təmin edir. Şirniyyatlar, qazlı içkilər və yağlı qidalardan uzaq durmaq, meyvə, tərəvəz və protein zəngin qidalarla bəslənmək vacibdir.
Uşaqların emosional inkişafı onların psixoloji və sosial bacarıqlarının formalaşmasında mühüm rol oynayır. Emosional inkişaf uşağın öz hisslərini tanıması, idarə etməsi və başqalarının hisslərini anlaması prosesidir.
Valideynlər uşaqların emosional inkişafında mühüm rol oynayırlar. Uşaqların duyğularını anlamaq, onlarla empati qurmaq və doğru davranış modelləri göstərmək emosional inkişafı dəstəkləyir.
Uşaqlarda inkişaf geriliyi fiziki, psixoloji və sosial bacarıqlarının normaldan geri qalması ilə xarakterizə olunur. İnkişaf geriliyinin erkən diaqnozu və müalicəsi uşağın gələcək həyat keyfiyyətini yaxşılaşdıra bilər.
İnkişaf geriliyi olan uşaqlar üçün müalicə və dəstək proqramları mövcuddur. Fizioterapiya, psixoterapiya və xüsusi təhsil proqramları uşaqların inkişafını dəstəkləyə bilər.
Uşaqların yaradıcı və bədii inkişafı onların intellektual və emosional bacarıqlarını zənginləşdirir. Musiqi, rəsm, teatr kimi bədii fəaliyyətlər uşaqların təxəyyülünü və yaradıcılığını inkişaf etdirir.
Uşaqların müxtəlif bədii fəaliyyətlərlə məşğul olması onların özünü ifadə etmə bacarıqlarını artırır və özünə inamını gücləndirir. Valideynlər uşaqlarını bədii fəaliyyətlərə yönəltməklə onların yaradıcı inkişafını dəstəkləyə bilərlər.
Uşaqların böyümə və inkişafı, valideynlərin diqqət və qayğısını tələb edən kompleks bir prosesdir. Uşaqların düzgün qidalanması, fiziki və emosional inkişafının dəstəklənməsi, yaradıcı və bədii fəaliyyətlərə yönəldilməsi, onların sağlam və xoşbəxt böyüməsinə kömək edir. Valideynlər uşaqlarının inkişafını diqqətlə izləməli və lazım gəldikdə mütəxəssislərlə məsləhətləşməlidirlər.
Miqren Miqren şiddətli baş ağrıları ilə xarakterizə olunan nevroloji bir vəziyyətdir. Adətən birtərəfli olan bu ağrılar işığa, səsə və ya qoxuya...
Ürəkgetmə "senkop" adlanan qısa müddətli şüur itkisidir. Adətən beyinə kifayət qədər qan axınının olmaması səbəbindən baş verir. Bu, insanın...
Son illərdə sağlam həyat və qidalanmada prebiyotik və probiotik terminləri tez-tez eşidilir. Bu iki komponent həzm sağlamlığını dəstəkləyərək ümumi...
Çay ağacı yağı (Tea Tree Oil) Avstraliyada yetişən Melaleuca alternifolia adlı bitkinin yarpaqlarından əldə edilən uçucu yağdır. Bu yağ, təbii...
Bel ağrısı müasir həyatın ən çox yayılmış sağlamlıq problemlərindən biridir. Gündəlik həyatın stressi, stolüstü işlər, yanlış duruş...
Qulaq ağrısı Uşaqlarda qulaq ağrılarına tez-tez rast gəlinir və bir çox səbəbə görə yarana bilər. Qulaq ağrısına nə səbəb olur? qulaq infeksiyası...
Çobanyastığı çayı Çobanyastığı çayı həm yüngüllüyü, həm də xoş qoxusu ilə sinir sistemini yaxşılaşdırır və istifadə edən şəxsi stresdən...
Selen nədir? Selen bir çox qida məhsullarında təbii olaraq mövcud olan (mineraldır) mikroelementdir, həmçinin qida əlavəsi kimi də mövcuddur. İnsan üçün...
Mədə ağrısı nədir? Mədə ağrısı zamanı nə etmək lazımdır? Ağrıdan necə qorunmaq olar? Bu kimi sualların cavablarını məqaləmizdən...